Kategori: Genel

Yazar: Ali Karakaş – Ben ekerim, satırlarda filizlenen “AI tohumu” ile cümleler tomurcuklanır.
Tarih: 23 Ağustos 2025

---

Şilempe (vinasse), şeker pancarı veya şeker kamışı işleme süreçlerinin değerli bir yan ürünü olarak modern tarımda organik sıvı gübre şeklinde kullanılmaktadır. Özellikle potasyum, organik azot ve mikro elementler açısından zengin yapısı, onu hem geleneksel tarımda hem de urban farming uygulamalarında cazip hale getirmektedir.

Bu yazıda şilempe’nin uygulama yöntemlerini pratik ve bilimsel veriler ışığında ele alacağız.

---

1. Topraktan Şilempe Uygulama Yöntemleri

Şilempe, özellikle potasyum kaynağı olarak topraktan uygulanabilir. Bu yöntemle:

• Toprak yapısı iyileştirilir.
• Organik madde miktarı artırılır.
• Bitkinin kök gelişimi desteklenir.

Uygulama Şekli:

• Seyreltme oranı genellikle 1:50 ila 1:500+ (şilempe : su) şeklindedir.
• Damla sulama sistemleriyle fertigasyon yani sulama ile gübreleme yöntemi yaygındır.
• Tarlada doğrudan serpme sonrası sulama yapılabilir.

Not: Aşırı uygulama tuzluluk riskini artırabilir. Bu nedenle toprak analizi önerilir.

---

2. Yapraktan Şilempe Uygulama Yöntemleri

Şilempe’nin sıvı yapısı, yapraktan uygulamaya da uygun hale getirir. Yapraktan uygulama:

• Bitkinin hızlı besin alımını sağlar.
• Stres koşullarında (kuraklık, sıcaklık) direnç artırır.

Uygulama Şekli:

• 100 litre suya yada 1000 metrekareye atabildiğiniz suya 300–350 cc şilempe oranında seyreltme önerilir.
• Akşamüstü serin saatlerde püskürtme yapılmalıdır.
• Çiçeklenme ve meyve tutumu dönemlerinde özellikle etkilidir.
• https://melasci.com/2023/02/01/silempe-recete/ yazımızdan örnek kullanım oranlarına bakabilirsiniz.

---

3. Urban Farming ve Küçük Ölçekli Tarımda Şilempe Kullanımı

Şilempe, şehir tarımı ve küçük ölçekli üreticiler için ideal bir organik gübredir:

• Saksı ve balkon bahçelerinde toprağın besin içeriğini yeniler.
• Dikey tarımda hidroponik sistemlerde seyreltik çözeltilerle kullanılabilir https://melasci.com/2025/07/25/melas-silempe-nedir/ .

Pratik Öneri:

• Küçük alanlarda kullanım için düşük konsantrasyonlu çözeltiler hazırlanmalıdır.
• Düzenli uygulama ile toprak yorgunluğu önlenebilir.

---

4. Hayvancılık ve Endüstride Şilempe’nin Yan Kullanımları

Şilempe yalnızca tarımda değil, hayvancılıkta da ek yem katkısı olarak değerlendirilmektedir, rasyonlara katılan enerji deposu melasın yarısı şilempe olarak girilip protein artırılarak kullanılabilir. Ayrıca bazı endüstriyel işlemlerde yapıştırıcı özelliğinden yararlanılabilir.

---

5. Şilempe Uygulama Sıklığı ve Dikkat Edilmesi Gerekenler

• Topraktan: Sezon boyunca 2-3 kez uygulanabilir.
• Yapraktan: 15-20 gün aralıklarla uygulanabilir.
• Dikkat: Aşırı uygulama tuzluluk ve pH dengesizliği yaratabilir. Her zaman toprak analizi ile birlikte kullanılmalıdır.

---

Sonuç

Şilempe, modern tarımda ekonomik, çevreci ve etkili bir organik gübre çözümü sunmaktadır. Topraktan ve yapraktan uygulamalarıyla hem büyük ölçekli tarımda hem de küçük ölçekli şehir bahçeciliğinde kullanılabilir. Ancak etkinlik ve güvenlik için her zaman doğru seyreltme oranları ve toprak analizleri ile uygulanmalıdır.

---

ŞİLEMPE’NİN TOPRAKTAN VE YAPRAKTAN UYGULAMA ORANLARINI GÖSTERİR ÖRNEK REÇETE.

Blog Serisi 1: Melas ve Şilempe’ye Giriş – Modern Tarımın Gizli Kahramanları

Yazar: Ali Karakaş – Ben ekerim, satırlarda filizlenen “AI tohumu” ile cümleler tomurcuklanır.

Tarih: 01 Ağustos 2025

Şilempe’nin tarımda bu kadar etkili olmasının arkasında, zengin kimyasal kompozisyonu ve bitki fizyolojisindeki kritik rolleri yatmaktadır. Bu yazıda, şilempe’nin detaylı kimyasal yapısını ve bu bileşenlerin bitki beslemesindeki işlevlerini bilimsel verilerle inceleyeceğiz.

Modern tarımda şilempe kullanımının artmasının temel nedeni, bu organik ürünün bitkiler için ideal besin profili sunmasıdır. Şeker pancarı işleme sürecinin yan ürünü olan şilempe, alkol üretimi sonrasında elde edilen konsantre formda, bitki beslemesi için mükemmel bir formül haline gelmiştir.

Şilempe’nin Temel Kimyasal Yapısı

Makro Besin Elementleri Profili

Şilempe’nin en dikkat çekici özelliği, makro besin elementlerinin dengeli dağılımıdır. Potasyum içeriği, kuru madde bazında %4-10 arasında değişmekte olup, bu oran çoğu kimyasal gübreyi geride bırakmaktadır. Şilempe’deki potasyum konsantrasyonu, alkol üretimi sürecinde artmaktadır ve bitkilerde su dengesinin düzenlenmesi, enzim aktivasyonu ve fotosentez süreçlerinin etkinleştirilmesi açısından hayati önem taşımaktadır.

Şilempe’deki potasyum, organik ligandlarla bağlı halde bulunduğu için, bitkilerin alımına daha uygun formdadır. Kimyasal potasyum gübrelerinin aksine, organik potasyum yavaş salınım göstererek bitkilerin uzun süreli beslenme almasını sağlamaktadır. Bu özellik, özellikle meyve gelişimi döneminde kritik avantajlar sunmaktadır.

Azot içeriği, şilempe’nin en önemli özelliklerinden biridir. Organik azot formunda bulunan bu element, bitkilerin protein sentezi ve genel büyüme süreçlerinde kritik rol oynamaktadır. Organik azot, kimyasal azot gübrelerine göre daha yavaş salınım göstererek, bitkilerin uzun süreli beslenme almasını sağlamaktadır.

Kalsiyum içeriği genellikle %1-2 arasında değişmekte olup, hücre duvarlarının güçlendirilmesi ve kök gelişiminin desteklenmesi açısından önemli katkılar sağlamaktadır. Şilempe’deki kalsiyum, şelatlı formda bulunduğu için, toprak pH’ından bağımsız olarak bitkiler tarafından kolayca alınabilmektedir.

pH Özellikleri ve Toprak Etkisi

Şilempe’nin pH değeri genellikle 4,5-5,5 arasında değişmekte olup, bu asidik özellik bazı bitki türleri için özellikle faydalıdır. Asit seven bitkiler için ideal bir beslenme ortamı sağlayan şilempe, toprak pH’ını da dengeleyerek daha uygun yetiştirme koşulları oluşturmaktadır.

Bu asidik özellik, alkalin topraklarda besin elementlerinin çözünürlüğünü artırarak, bitkilerin daha kolay besin almasını sağlamaktadır. Özellikle demir, çinko ve mangan gibi mikro elementlerin alımında bu pH etkisi kritik rol oynamaktadır.

Mikro Element Zenginliği

Şilempe, bitki gelişimi için gerekli mikro elementlerin de zengin bir kaynağıdır. Demir içeriği, klorofil sentezi ve elektron taşıma zincirindeki rolü nedeniyle kritik önem taşımaktadır. Organik demir bileşikleri, topraktaki pH değişimlerinden etkilenmeden bitkiler tarafından alınabilmektedir.

Çinko elementi, enzim aktivasyonu ve protein sentezinde önemli işlevler üstlenmektedir. Şilempe’deki çinko, amino asitlerle şelatlı formda bulunduğu için, biyoyararlılığı yüksektir. Çinko eksikliği durumunda görülen büyüme geriliği ve yaprak deformasyonları, düzenli şilempe uygulaması ile önlenebilmektedir.

Mangan, fotosentez sürecinin etkinliğini artıran kritik bir elementtir. Özellikle Photosystem II’deki oksijen salınım kompleksinde görev alan mangan, şilempe’de doğal olarak bulunmaktadır. Bu element, aynı zamanda lignin sentezinde de rol oynayarak bitki dokularının güçlenmesini sağlamaktadır.

Organik Bileşenlerin Bitki Fizyolojisindeki Rolleri

Karbonhidrat Kompleksleri ve Enerji Metabolizması

Şilempe’nin organik karbon içeriği, toprak mikroorganizmalarının beslenmesinde ve toprak yapısının iyileştirilmesinde kritik bir rol üstlenmektedir. Alkol üretimi sonrasında kalan organik bileşikler, hem bitkilerin hızlı enerji alımını desteklemekte hem de topraktaki faydalı mikroorganizmaların çoğalmasını sağlamaktadır.

Bu organik bileşikler, bitkilerin stres koşullarında enerji rezervi olarak kullanılabilmektedir. Özellikle kuraklık, soğuk ve tuzluluk stresi gibi olumsuz koşullarda, şilempe’deki organik maddeler bitkilerin homeostazisini korumalarına yardımcı olmaktadır.

Organik asitler ve polisakkaritler, toprak agregasyonunu iyileştirerek su tutma kapasitesini artırmaktadır. Bu organik bileşikler, toprak parçacıklarını birbirine bağlayarak daha stabil bir toprak yapısı oluşturmaktadır.

Amino Asit Profili ve Protein Sentezi

Şilempe, bitki gelişimi için gerekli amino asitlerin önemli bir kaynağıdır. Özellikle glisin, alanin ve prolin gibi amino asitler, bitkilerin stres toleransını artırmaktadır. Bu amino asitler, protein sentezinin yapı taşları olarak görev yaparken, aynı zamanda ozmotik düzenleme ve membran stabilitesinde de rol oynamaktadır.

Prolin amino asidi, kuraklık stresine karşı bitkilerin en önemli savunma mekanizmalarından biridir. Şilempe’deki prolin içeriği, bitkilerin su stresine karşı direncini artırarak, kurak koşullarda bile sağlıklı gelişim göstermelerini sağlamaktadır.

Metiyonin ve sistein gibi sülfür içeren amino asitler, antioksidan enzim sistemlerinin aktivasyonunda kritik rol oynamaktadır. Bu amino asitler, hücresel hasarların minimize edilmesini sağlayarak bitkilerin yaşlanma süreçlerini yavaşlatmaktadır.

Bitki Fizyolojisindeki Moleküler Etkiler

Fotosentez Kapasitesinin Optimizasyonu

Şilempe’nin demir ve mangan içeriği, klorofil sentezini destekleyerek yaprakların daha yeşil ve sağlıklı olmasını sağlamaktadır. Klorofil a ve klorofil b oranlarının optimizasyonu, fotosentez verimliliğini artırarak bitkilerin daha fazla enerji üretmesine olanak tanımaktadır.

Mangan elementi, Photosystem II’deki su parçalama kompleksinde kritik rol oynayarak, oksijen üretimi ve elektron taşıma zincirinin etkinliğini artırmaktadır. Bu süreç, bitkilerin ışık enerjisini kimyasal enerjiye dönüştürme kapasitesini doğrudan etkilemektedir.

Potasyum, stomatal hareketlerin düzenlenmesinde kritik rol oynayarak, CO2 alımını ve su kaybını optimize etmektedir. Şilempe’deki yüksek potasyum içeriği, guard hücrelerin turgor basıncını düzenleyerek, stoma açılıp kapanmasını kontrol etmektedir.

Enzim Aktivasyonu ve Metabolik Süreçler

Şilempe’deki çinko, 300’den fazla enzimin aktivasyonunda görev almaktadır. Özellikle karbonhidrat metabolizması, protein sentezi ve DNA replikasyonunda kritik roller üstlenen çinko, bitkilerin genel metabolik aktivitesini düzenlemektedir.

Molibden elementi, azot fiksasyonu süreçlerinde nitrogenaz enziminin aktif merkezinde bulunmaktadır. Bu element, atmosferik azotun bitkiler için kullanılabilir formlara dönüştürülmesinde kritik rol oynamaktadır.

Stres Toleransının Moleküler Temelleri

Şilempe uygulaması, bitkilerin abiyotik stres faktörlerine karşı direncini moleküler düzeyde artırmaktadır. Antioksidan enzim aktivitelerinin artırılması, reaktif oksijen türlerinin (ROS) zararsızlaştırılmasını sağlamaktadır.

Superoksit dismutaz (SOD), katalaz ve peroksidaz gibi antioksidan enzimler, şilempe uygulaması ile aktiviteleri artmaktadır. Bu enzimler, hücresel hasarların minimize edilmesini sağlayarak bitkilerin stres koşullarında hayatta kalma şansını artırmaktadır.

Heat shock proteinleri (HSP) ve diğer stres proteinlerinin sentezi, şilempe’deki amino asit içeriği ile desteklenmektedir. Bu proteinler, hücresel yapıların korunması ve stres koşullarında protein katlanmasının düzenlenmesi açısından kritik önem taşımaktadır.

Toprak Mikroorganizmalarıyla Etkileşim

Mikrobiyal Aktivitenin Stimülasyonu

Şilempe’nin organik karbon içeriği, toprak mikroorganizmalarının beslenmesinde ve çoğalmasında kritik rol oynamaktadır. Bakteriler, mantarlar ve aktinomisetler gibi faydalı mikroorganizmalar, bu organik maddeleri enerji kaynağı olarak kullanarak populasyonlarını artırmaktadır.

Rhizosfer mikroorganizmaları, şilempe’deki organik bileşikleri metabolize ederek, bitki kökleri için daha uygun bir ortam oluşturmaktadır. Bu mikroorganizmalar, organik maddeleri parçalayarak bitkilerin kullanabileceği formlara dönüştürmektedir.

Pseudomonas, Bacillus ve Azotobacter gibi bitki gelişimini destekleyen bakteriler (PGPR), şilempe uygulaması ile populasyonlarını artırmaktadır. Bu bakteriler, bitki hormonları üretimi, hastalık direnci ve besin alımı açısından kritik katkılar sağlamaktadır.

Biyolojik Azot Fiksasyonu

Şilempe’nin molibden içeriği, azot fikse eden bakterilerin aktivitesini desteklemektedir. Rhizobium bakterileri, baklagil bitkilerinin köklerinde nodül oluşturarak, atmosferik azotu bitkiler için kullanılabilir formlara dönüştürmektedir.

Azotobacter ve Clostridium gibi serbest yaşayan azot fikse eden bakteriler, şilempe’deki organik karbon kaynaklarını kullanarak azot fiksasyon kapasitelerini artırmaktadır. Bu süreç, topraktaki azot döngüsünün etkinleşmesini sağlamaktadır.

Mikoriza İlişkilerinin Güçlendirilmesi

Şilempe’nin organik madde içeriği, arbüsküler mikoriza mantarlarının (AMF) gelişimini desteklemektedir. Bu simbiyotik ilişki, bitkilerin besin alım kapasitesini önemli ölçüde artırırken, stres toleransını da güçlendirmektedir.

Mikoriza mantarları, şilempe’deki organik bileşikleri kullanarak hif ağlarını genişletmektedir. Bu ağ, bitkilerin su ve besin alım yüzeyini 100-1000 kat artırarak, özellikle fosfor alımında kritik avantajlar sağlamaktadır.

Şilempe vs Melas: Tarımsal Kullanımda Farklar

Konsantrasyon ve Uygulama Kolaylığı

Şilempe, melasa göre daha ince bir kıvama sahip olduğu için, tarımsal uygulamalarda daha kolay karışım ve uygulama imkanı sunmaktadır. Bu özellik, özellikle damla sulama sistemlerinde ve yapraktan uygulamalarda büyük avantaj sağlamaktadır.

Melas daha yoğun kıvamda olduğu için, genellikle topraktan uygulamalarda tercih edilirken, şilempe hem topraktan hem de yapraktan uygulanabilmektedir. Bu çift uygulama yöntemi, bitkilerin farklı gelişim dönemlerinde farklı beslenme ihtiyaçlarını karşılamada büyük esneklik sağlamaktadır.

Besin Element Konsantrasyonu

Şilempe’de alkol üretimi sürecinde bazı besin elementlerinin konsantrasyonu artarken, bazıları da azalmaktadır. Özellikle potasyum konsantrasyonunun artması, şilempe’yi potasyum ihtiyacı yüksek bitkiler için ideal bir gübre haline getirmektedir.

Azot içeriği açısından şilempe, melasa göre daha zengindir. Bu durum, özellikle vegetatif büyüme döneminde azot ihtiyacı yüksek olan bitkiler için avantaj sağlamaktadır.

Uygulama Zamanlamasının Fizyolojik Temelleri

Fenolojik Dönemlere Göre Optimizasyon

Şilempe’nin kimyasal kompozisyonunun etkinliği, uygulama zamanlamasıyla doğrudan ilişkilidir. Bitkilerin farklı gelişim dönemlerinde farklı besin ihtiyaçları olduğu için, uygulamanın bu dönemlere göre planlanması kritik önem taşımaktadır.

Vegetatif büyüme döneminde azot ihtiyacı artarken, çiçeklenme ve meyve oluşum dönemlerinde potasyum ihtiyacı öne çıkmaktadır. Şilempe’nin hem azot hem de potasyum açısından zengin kompozisyonu, tüm gelişim dönemlerinde uygun beslenme desteği sağlamaktadır.

Circadian Ritimler ve Besin Alımı

Bitkilerin besin alım süreçleri, circadian ritimlere göre değişmektedir. Gündüz saatlerinde fotosentez aktivitesi artarken, gece saatlerinde kök aktivitesi ve besin alımı yoğunlaşmaktadır.

Şilempe’deki organik bileşikler, bu doğal ritimleri destekleyerek besin alım etkinliğini artırmaktadır. Özellikle akşam saatlerinde yapılan uygulamalar, gece boyunca devam eden besin alım süreçlerini optimize etmektedir.

Şilempe’nin Çevresel Faydaları

Sürdürülebilir Tarım Açısından Önemi

Şilempe, endüstriyel yan ürün olması nedeniyle, ayrı bir üretim süreci gerektirmez. Bu durum, hem ekonomik hem de çevresel açıdan önemli avantajlar sağlamaktadır. Karbon ayak izini minimize ederken, tarımsal değeri maksimize etmektedir.

Kimyasal gübre kullanımının azaltılması, su kaynaklarının korunması ve toprak sağlığının iyileştirilmesi açısından şilempe önemli katkılar sağlamaktadır. Organik madde içeriğinin artırılması, atmosferik karbonun toprakta depolanmasını sağlayarak iklim değişikliği ile mücadeleye katkıda bulunmaktadır.

Bu yazı, şilempe blog serisinin ikinci bölümüdür. Bir sonraki yazımızda, şilempe’nin pratik uygulama yöntemlerini ve dozaj hesaplamalarını detaylı olarak ele alacağız.

melasci.com’dan şilempe ürünlerini incelemek için: Şilempe Ürünleri

Yazar: Ali Karakaş – Ben ekerim, satırlarda filizlenen “AI tohumu” ile cümleler tomurcuklanır.

Tarih: 24 Temmuz 2025

Günümüzde sürdürülebilir tarım ve organik üretim yöntemlerine olan ilgi her geçen gün artmaktadır. Bu bağlamda, doğal ve organik gübre kaynaklarının önemi de giderek daha fazla anlaşılmaktadır. Melas ve şilempe, şeker pancarı işleme endüstrisinin değerli yan ürünleri olarak, modern tarımda bitki beslemesinde kritik roller üstlenmektedir.

Bu blog serisinin ilk yazısında, melas ve şilempe’nin ne olduğunu, nereden geldiğini ve neden modern tarımda bu kadar önemli hale geldiğini keşfedeceğiz. Hobi bahçeleri ve butik işletmelerden büyük ölçekli tarımsal üretime kadar geniş bir yelpazede kullanım alanı bulan bu organik ürünlerin temellerini anlayarak, sonraki yazılarda daha detaylı konulara geçiş yapacağız.

Melas Nedir? Şeker Pancarının Değerli Mirası

Melas, şeker pancarının işlenmesi sonucu ortaya çıkan koyu kahverengi, viskoz kıvamlı bir yan üründür. Şeker üretim sürecinde, şeker pancarından şeker kristalleri çıkarıldıktan sonra geriye kalan bu değerli madde, yüksek besin değeri ve organik içeriği sayesinde tarımda geniş kullanım alanı bulmuştur.

Şeker pancarı melası, doğal olarak yüksek miktarda karbonhidrat, mineral ve organik asit içermektedir. Bu bileşimi, bitkiler için hem hızlı enerji kaynağı hem de uzun vadeli beslenme desteği sağlamaktadır. Melasın pH değeri genellikle 5,5-6,5 arasında değişmekte olup, bu da çoğu bitki türü için ideal bir asitlik seviyesini temsil etmektedir.

Melas üretimi, şeker endüstrisinin doğal bir sonucu olduğu için, ayrı bir üretim süreci gerektirmez. Bu durum, hem ekonomik hem de çevresel açıdan önemli avantajlar sağlamaktadır. Endüstriyel yan ürün olması, karbon ayak izini minimize ederken, tarımsal değeri maksimize etmektedir.

Şilempe: Organik Tarımın Gizli Silahı

Şilempe, İtalya’da “borlando” olarak da bilinen, şeker pancarı işleme sürecinin bir başka değerli yan ürünüdür. Melasa göre daha ince bir kıvama sahip olan şilempe, melasın alkol üretimi sonrasında arındırılmış halidir. Bu özelliği sayesinde, tarımsal uygulamalarda daha kolay karışım ve uygulama imkanı sunmaktadır.

Şilempe, vinasse olarak da adlandırılmakta olup, alkol endüstrisinin sürdürülebilir yan ürünlerinden biridir. Dünya genelinde, özellikle Brezilya’da şeker kamışından etanol üretimi sonucu yılda 300 milyar litreden fazla şilempe üretilmektedir. Bu organik madde, yüksek besin değeri ve çevre dostu özellikleri sayesinde modern tarımda giderek daha fazla tercih edilmektedir.

Şilempe’nin en önemli özelliklerinden biri, hem topraktan hem de yapraktan uygulanabilir olmasıdır. Bu çift uygulama yöntemi, bitkilerin farklı gelişim dönemlerinde farklı beslenme ihtiyaçlarını karşılamada büyük esneklik sağlamaktadır.

Neden Bu Kadar Önemli?

Modern tarımda melas ve şilempe’nin artan önemi, birkaç temel faktöre dayanmaktadır. İlk olarak, kimyasal gübre maliyetlerinin sürekli artması, üreticileri alternatif çözümler aramaya yöneltmektedir. Bu organik ürünler, özellikle potasyum gübresi ihtiyacını önemli ölçüde azaltarak, üretim maliyetlerini düşürmektedir.

İkinci olarak, çevresel kaygılar ve sürdürülebilir tarım uygulamalarına olan talep, organik gübre kullanımını teşvik etmektedir. Melas ve şilempe, toprak sağlığını iyileştirirken, su kaynaklarına olan olumsuz etkileri minimize etmektedir.

Üçüncü olarak, kentsel çiftçiliğin(urban farming) ve küçük ölçekli tarım uygulamalarının yaygınlaşması, bu tür organik ürünlere olan talebi artırmaktadır. Sınırlı alan ve kaynaklara sahip sistemlerde, maksimum verimlilik elde edilmesi açısından melas ve şilempe kritik roller üstlenmektedir.

Global Perspektif: Dünyada Nasıl Kullanılıyor?

Dünya genelinde melas ve şilempe kullanımı hızla artmaktadır. Küresel vinasse pazarı 2024 yılında 886.9 milyon USD değerinde olup, 2030 yılına kadar yıllık %5.1 büyüme oranıyla 1.1 milyar USD’ye ulaşması beklenmektedir.

Brezilya, dünya vinasse üretiminde lider konumda olup, yıllık 300-360 milyar litre üretim kapasitesine sahiptir. Bu üretimin %97’si tarımsal amaçlarla, özellikle şeker kamışı tarlalarında fertigasyon (gübreli sulama) yöntemiyle kullanılmaktadır.

Avrupa’da ise vinasse yani şilempe pazarı, küresel pazarın %30’undan fazlasını oluşturmaktadır. İtalya’da 1982 yılından beri vinasse’nin tarımsal kullanımı üzerine araştırmalar yapılmakta ve hayvan yemi formülasyonlarında da değerlendirilmektedir.

Permakültür ve Urban Farming’de Yeni Dönem

Uğraşı uygulamalarında melas ve şilempe, özel bir önem taşımaktadır. Şehirli tarım sistemlerinde, sınırlı toprak hacmine sahip saksı ve konteyner sistemlerinde, besin elementlerinin hızla tükenmesi ve toprak yapısının bozulması gibi sorunlar yaygın olarak karşılaşılan problemlerdir.

Bu organik ürünlerin düzenli uygulaması, saksı toprağının besin içeriğini sürekli yenilemekte ve toprak yapısını korumaktadır. Özellikle balkon bahçeciliği ve çatı tarımı uygulamalarında, kimyasal gübre ihtiyacını önemli ölçüde azaltmaktadır.

Dikey tarım sistemlerinde ise, şilempe’nin suda çözünürlüğü, hidroponik sistemlerde kullanım avantajı sağlamaktadır. Uygun seyreltme oranlarında hazırlanan şilempe çözeltileri, dikey tarım sistemlerinde bitkilerin sürekli ve dengeli beslenme almasını sağlamaktadır.

Sonraki Yazılarda Neler Var?

Bu blog serisinin devamında, melas ve şilempe’nin detaylı kullanım yöntemlerini, farklı bitki türlerindeki etkilerini, ekonomik faydalarını ve çevresel katkılarını ele alacağız. Her yazı, bu organik ürünlerin farklı bir yönünü derinlemesine inceleyerek, pratik uygulama önerileri sunacak.

İkinci yazımızda, melas ve şilempe’nin kimyasal kompozisyonunu ve bitki beslemedeki rollerini detaylı olarak inceleyeceğiz. Üçüncü yazıda uygulama yöntemlerini, dördüncü yazıda farklı bitki türlerindeki etkilerini, beşinci yazıda ise ekonomik ve çevresel faydalarını ele alacağız.

Bu organik ürünler, tarımsal üretimde sürdürülebilirlik, verimlilik ve kalite hedeflerinin bir arada gerçekleştirilmesinde önemli fırsatlar sunmaktadır. Bilinçli ve doğru kullanımları, hem mevcut üretim hedeflerinin gerçekleştirilmesi hem de gelecek nesillere daha sağlıklı bir çevre bırakılması açısından kritik önem taşımaktadır.

Bu yazı, melas ve şilempe blog serisinin ilk bölümüdür. Serinin devamında, bu organik ürünlerin detaylı kullanım rehberleri ve pratik uygulamalar yer alacaktır.

melasci.com’dan ürünleri incelemek için: Melas Ürünleri | Şilempe Ürünleri

Merhaba sevgili takipçilerim! Kış mevsimi yarıladı ve sağlıklı kalmak her zamankinden daha önemli hale geldi. Malum mart ayı dert ayı! Ben de sizlerle bugün harika bir sağlık içeceği keşfettiğimi paylaşmak istiyorum: Taze buğday çimi suyu! Üretimini yaptığım buğdayı çimlendirerek suyunu denedim.

Buğday çimi suyu, sağlık için pek çok faydası olan C vitamini, A vitamini, folat, bitkisel kalsiyum, magnezyum ve diğer mineraller, karotenoidler, enzimler, klorofil ve lifler içerir. Bu özellikleri sayesinde bağışıklık sistemimizi güçlendirebilir, vücudumuzun detoksifikasyon sürecini hızlandırabilir ve genel olarak sağlığımızı destekleyebilir.

Ve en iyi haber şu ki, bu harika içeceği evde kendiniz de hazırlayabilirsiniz! Benim favorim ise, taze buğdayınızı doğrayıp suyu sıkarak hazırladığınız, ferahlatıcı bir smoothie tarifi. İşte tarifi:

Malzemeler:

• 1 avuç taze buğday
• 1 yeşil elma
• 1 limonun suyu
• 1 avuç maydanoz
• 1 avuç ıspanak
• 1 dilim taze zencefil
• 1 bardak su
• Yarım muz (isteğe bağlı)
• 1 tatlı kaşığı bal (isteğe bağlı)

Hazırlanışı:

1. Taze buğdayınızı yıkayıp doğrayın ve suyu sıkın.
2. Elmayı, limon suyunu, maydanozu, ıspanağı ve zencefili blendere ekleyin.
3. Bir bardak suyu da blendera ekleyin ve tüm malzemeleri karıştırın.
4. Muzu ve balı da ekleyip tekrar karıştırın.
5. İçeceğinizi bir bardakta servis edin ve keyifle için!

Sağlıklı kalmak için harika bir yol olan buğday çimi suyunu denemek için taze buğdayınızı hemen alabilirsiniz. Sağlıklı ve mutlu bir kış diliyorum! #sağlıklıyaşam #sağlıklıbeslenme #buğdayçimisuyu #kışmevsimi #detoks

TOPRAKTAN UYGULAMA;

Aşağıda ürünlerin ihtiyaçlarına göre ortalama değerlerde bir toprak için örnek oranlar verilmiştir. Potasyum içeren organik Şilempe’nin tavsiye edilen topraktan dönüme yani 1000 metrekareye uygulama oranları;

• Örtü Altı Bitkilerine 2 – 3 lt Şaşırtmadan itibaren hasat sonuna kadar
• Açık Alan Bitkileri (Sebzeler) 3 – 4 lt Dikimden hasat sonuna kadar haftada bir
• Meyve Ağaçları 6 – 10 lt Topraktaki organik madde ihtiyacına göre 21 gün aralıkla uygulanır
• Bağ 4 – 5 lt 1.uygulama; uyanma öncesi 2. Uygulama; çiçeklenme dönemi 3. Uygulama; meyve teşekkülünde yapılır
• Muz 4 – 5 lt sezon boyunca haftada bir
• Tarla Bitkileri 4 – 5 lt gelişme döneminde 1 – 2 uygulama
• Yeşil Alanlar, Park ve Bahçeler 3 – 4 lt 20 günde bir
• Kesme Çiçekçilik 2 – 3 lt Haftada bir bütün sezon boyunca
• Çilek 2 lt Haftada bir bütün sezon boyunca uygulanır.

YAPRAKTAN UYGULAMA;

Şilempe’nin dönüme yani 1000 metrekareye veya 100 litre suya katılarak tavsiye edilen yapraktan uygulama oranları;

ÜRÜN	UYGULAMA ZAMANI	DOZU (Yapraktan) (1000m2 için)
Buğday, Arpa, Yulaf, Çavdar, Çeltik	Kardeşlenme döneminde yabancı ot ilacı ile birlikte ve başaklanma başlangıcında olmak üzere 2 defa uygulanır.	300-350 cc / da
Şeker Pancarı, Havuç, Soğan	Bitki yaprakları 2-3 adet olunca ve 2. çapadan sonra 15 gün ara ile 3-4 defa uygulanır.	300-350 cc / da
Fasulye, Bezelye	Ekimden 3 hafta sonra 10 gün ara ile 3-4 defa uygulanır.	300-350 cc / da
Domates, Biber, Patlıcan, Salatalık	İlk tomurcuk, ilk çiçek başlangıcında, meyve halinde 3-4 defa uygulanır.	300-350 cc / da
Şeftali, Kayısı, Elma, Kiraz, Erik, Armut	Çiçeklenme öncesi %50, çiçeklendiğinde ve 10-15 gün ara ile 3-4 defa uygulanır.	300-350 cc / 100 lt
Pamuk	Tarak yaprağı oluşumunda, çiçek açma aşamasında ve meyve oluşurken uygulanır.	300-350 cc / da
Lahana, Karnabahar	Dikimden 4-6 hafta sonra, 7-10 gün ara ile 3-4 defa uygulanır	300-350 cc / da
Mısır, Ayçiçeği	Bitki çiçek açmadan önce ve sonrasında çiçekte iken 3-4 defa uygulanır.	300-350 cc / da
Kavun, Karpuz	Çiçeklenme öncesi ve sonrası 2 defa uygulanır.	300-350 cc / da
Mercimek, Nohut	Çiçeklenme öncesi ve sonrası 2 defa uygulanır.	300-350 cc / da
Bağ	Çiçeklenme öncesi %50, çiçeklendiğinde dane teşekkülü başlayınca 3-4 defa uygulanır.	300-350 cc /100 lt
Antep Fıstığı	Çiçek döktükten 20-25 gün sonra meyve bağlama döneminden önce olmak üzere 3-4 defa uygulanır.	300-350 cc /100 lt
Zeytin	Çiçeklenmeden önce, ilk çiçek aşamasında ve çiçeklenmeden sonra 3-4 defa uygulanır.	300-350 cc /100 lt
Kimyon	3-4 çatal döneminde yabancı ot ilacıyla birlikte kullanılır. Ekimden hasada kadar 3-4 defa uygulanabilir.	300-350 cc / da
Çilek	Çiçeklenme öncesi, çiçeklenme başlangıcında ve sonrasında olmak üzere 3-4 defa uygulanabilir.	300-350 cc / da
Portakal	Meyve yanakları pembeleşmesini tamamlamadan önce 2 defa uygulanır.	300-350 cc /100 lt
Patates	Sap uzaması aşaması, tomurcuk ve çiçek aşamasında 3 defa uygulanır.	300-350 cc / da
Tütün	Fide yastıktayken 1 defa, tarlaya alındıktan sonra 10 gün ara ile 2-3 defa uygulanır.	300-350 cc / da
Fındık	İlk uygulama meyve tutumu döneminde, daha sonraki uygulamalar 20 gün ara ile toplam 3-4 defa uygulanır.	300-350 cc /100 lt
Süs Bitkileri	Yeterli yaprak yüzeyi oluştuğunda 20-30 gün aralıklarla uygulama yapılır.	300-350 cc /100 lt

Uygulama serin rüzgarsız ortamda yapılmalıdır. Aşırı sıcakta, yağmur öncesi ve sonrasında yapılmamalıdır. Fenomili kuvvetli alkaliler dışında zirai mücadele ilaçları ile karıştırılabilir.

Uygulama yapraklar ıslanıncaya kadar ince zerrecikler halinde yapılır.

Düşük doz ve sık uygulama önerilir.

Kullanılmadan önce ayrı bir kapta ürünün iyice çözülmesi sağlanmalıdır. Yukarıdaki miktarlar topraktan verildiği taktirde dekara 10 lt’ye kadar verilebilir. Yukarıdaki miktarlar üreticiyi yönlendirmek amacı ile yapılan tavsiyelerdir. Bitkilerin büyüklük, küçüklük ve eksikliğin derecesine göre uygulanacak miktar arttırılabilir veya azaltılabilir.

Azotlu organik gübredir.

Depolama Durumu:

Serin ve kuru şartlarda ve orijinal ambalajında tutulduğu takdirde fiziksel, kimyasal ve biyolojik özelliğinde 3 yıl değişiklik olmaz.

+5 *C ve +30 *C sıcaklık arasında muhafaza gerekir. Hatalı depolama ve uygulamalarda sorumluluk kabul edilmez.

Gübrenin normal şartlar veya etiketinde belirtilen dozajı dışında veya anormal şartlar veya kullanımından doğacak sorunlardan firmamız mesul değildir.

ÖNCE ETİKETİ OKUYUNUZ
EVDE KULLANMAYINIZ
ÇOCUKLARDAN VE GIDALARDAN UZAK TUTUNUZ
MASKE, ELDİVEN, GÖZLÜK KULLANINIZ
DERİ VE GÖZ İLE TEMAASINDAN KAÇININIZ

“Koyu Şilempeden Gübre Nasıl Yapılır?” yazımızı okumak için buraya tıklayın.

Şilempe genellikle gübre olarak kullanılır. Koyu şilempeden gübre yapmak için şu adımları takip edebilirsiniz:

1. Şilempenin konsantrasyonuna bağlı olarak 1:1 veya 1:2 oranında su ile seyreltin. Şilempe şerbetinin suya tam oranı, şerbetin kendine özgü özelliklerine ve gübrenin istenen kıvamına bağlı olacaktır. Örneğin; Taral denilen traktör ardı pompalarla 1:1 sulandırma yeterli olmaktadır. Pompanın püskürtme uçlarına tıkama yapacağını düşünürseniz 1:2 sulandırın. Ayrıca, sulama sisteminiz damlama gibi gübreyi vermeye uygun bir sistemse sulama suyuna doğrudan koyu şilempeyi uygun oranda ekleyebilirsiniz.
2. Gübrelemeyi planladığınız bitkilerin özel ihtiyaçlarına bağlı olarak, şerbet-su karışımına herhangi bir ek besin maddesi veya katkı maddesi ekleyin. Bu, nitrojen, fosfor, potasyum veya diğer mikro besinler gibi şeyleri içerebilir. Besin içeriğini artırmak için seyreltilmiş şilempeye tercihen az miktarda üre veya diğer nitrojen açısından zengin gübrelerden ekleyin.
3. Besinlerin eşit şekilde dağılmasını sağlamak için iyice karışana kadar şilempe, su ve diğer besin maddelerini karıştırın.
4. Topraktan uygulanacak oranlarda; Yanmayı önlemek için yapraklara değdirmemeye özen gösterin. Gübreyi bitkilerin tabanı etrafındaki toprağa eşit şekilde yayarak uygulayın. Yada ekim öncesinde toprağa karıştırın.
5. Gübrenin toprağa emilmesine yardımcı olmak için bitkileri iyice sulayın. Yada toprağı işleyin.
6. Gübreye nasıl tepki verdiklerini görmek için bitkileri izleyin ve istenen sonuçları elde etmek için uygulama oranını veya sıklığını gerektiği gibi ayarlayın. Bitkilere tutarlı bir besin kaynağı sağlamak için birkaç haftada bir şilempe ve tercihen diğer gübreleri tekrarlayın.
7. Yapraktan uygulama yapacaksanız uygun oranları kullanmaya dikkat edin.

Şilempenin oldukça alkali bir madde olduğuna dikkat etmek önemlidir, bu nedenle toprağa veya bitkilere zarar vermemek için dikkatli ve ölçülü kullanılmalıdır. Aşırı gübrelemeyi önlemek için toprağı test etmek ve kullanılan şilempe miktarını buna göre ayarlamak her zaman iyi bir fikirdir.

Şilempe yüksek düzeyde organik madde ve besin içeren sıvı bir üründür, bu da onu potansiyel bir gübre kaynağı yapar.

Bir gübre olarak şilempenin kalitesinin ve etkinliğinin, üretim sürecine ve şilempenin depolandığı ve işlendiği koşullara bağlı olarak değişebileceğini göz önünde bulundurmak önemlidir.

Yüksek düzeyde organik madde, mineral ve besin içeren ve genellikle gübre veya toprak düzenleyici olarak kullanılan bir sıvıdır. İşte şilempe gübre tariflerinden bazı örnekler:

• 300 litre şerbeti 300 litre su ile karıştırarak dekara 30 litre olacak şekilde toprağa uygulayın.
• 200 litre şerbeti 400 litre su ile karıştırarak dekara 30 litre olacak şekilde çözeltiyi toprağa uygulayın.

Bunlar sadece örnektir ve kullandığınız gerçek şıra ve su miktarı, toprak türü, yetiştirilen mahsul ve istenen etkiler gibi çeşitli faktörlere bağlı olacaktır. Özel durumunuza uygun miktarı ve uygulama oranını belirlemek için bir ziraatçıya veya tarım uzmanına danışmanız önemlidir.

Şilempe, toprakta bulunan azot, fosfor ve potasyum gibi besin maddelerini bünyesinde içerir. Bitkilerin büyümesi ve gelişmesi için gerekli olan bu maddeleri bitkiye sağlar. Bu sayede topraktaki bitkiler daha sağlıklı ve verimli olur. Ayrıca, şilempe organik kimyasal özellikleri sayesinde toprağın nemini korur ve toprağın yapısını düzenler. Bu da bitkilerin daha rahat su almasını ve hava geçirgenliğini sağlar. Genel olarak, şilempe kullanımı toprağın ve bitkilerin sağlıklı bir şekilde büyümesine yardımcı olur.

Şilempe yüksek düzeyde organik madde içerir. Azotun yanı sıra fosfor ve potasyum gibi diğer besin maddeleri nedeniyle tarımda genellikle gübre olarak yer alır.

Şilempe’yi gübre olarak kullanmanın başlıca faydaları:

1. Bitkilerin daha güçlü büyümesine ve kuraklığa direnmesine yardımcı olur. İyileştirilmiş toprak yapısı ve su tutma kapasitesi sağlar.
2. Bitkilerin temel besinleri daha kolay emmesine ve sağlıklı büyümeyi desteklemesine yardımcı olur. Gelişmiş besin bulunabilirliği sağlar.
3. Toprağın organik maddesini artırarak uzun vadede toprak sağlığını ve verimliliğini iyileştirir.
4. İyi bir programla kimyasal gübre yerine kullanıldığında uzun dönemde sentetik gübrelere olan ihtiyacı azaltır. Böylelikle para tasarrufu sağlar, çevrenin de korunmasına yardımcı olur.
5. Toprak pH’ını iyileştirerek çok çeşitli bitkiler için en uygun büyüme koşullarını oluşturur.
6. Çiftçi için daha yüksek kar sağlayan artan mahsul verimi ve kalitesi sunar.
7. Şilempe, sürdürülebilir ve yenilenebilir bir kaynaktır. Atık ve çevre kirliliği yapmaz.

Genel olarak, şilempenin gübre olarak kullanılması hem toprak hem de bitkiler için pek çok fayda sağlar. Bu da onu sürdürülebilir tarım için önemli bir araç haline getirir.

Her ne kadar tipik olarak kendi başına bir gübre değilse de, gübrelerin bir bileşeni olarak veya toprak düzenleyici olarak tek başına da kullanılır. Özellikle sıvı gurubu gübrelerin ana hammaddesi olarak tercih edilir.

Tek başına da kullanılabilir, bitki büyümesi için gerekli olan azot, potasyum ve fosfor dahil olmak üzere zengin bir organik madde ve besin kaynağıdır.

Şilempeyi gübre olarak kullanmanın başka bir bakış açısıyla faydalarından bazıları da şunlardır:

1. Toprak yapısını iyileştirme: Şilempe, toprağın yapısını iyileştirmeye yardımcı olan, su ve besinleri daha gözenekli ve daha iyi tutabilen organik madde içerir. Bu sebeple sağlıklı kök büyümesini desteklemeye ve bitki verimliliğini artırmaya yardımcı olur.
2. Besin mevcudiyetinin arttırılması: Şilempede nitrojen, potasyum ve fosfor gibi besinler vardır. Bitkiler için hazırdır ve bu da büyümelerini ve gelişmelerini iyileştirmeye yardımcı olur.
3. Toprak verimliliğini artırma: Şilempedeki organik madde, toprağın verimliliğini artırmaya yardımcı olur. Bu da onu bitki büyümesi için daha elverişli hale getirir. Mahsul veriminin artmasına ve bitki sağlığının iyileştirilmesine yol açar.
4. Kimyasal gübre ihtiyacını azaltmak: Şilempe doğal bir gübredir. Pahalı ve çevreye zararlı olabilen sentetik gübre ihtiyacını azaltmaya yardımcı olur.
5. Su kullanım verimliliğinin artırır: Şilempe kullanımından kaynaklanan iyileştirilmiş toprak yapısı ve verimlilik, bitkilerin suyu daha iyi emmesini ve tutmasını sağlar. Bu da su kullanım verimliliğini artırır ve buharlaşma yoluyla su kaybını azaltmaya yardımcı olur.

Melasın analiz değerleri göz önünde bulundurulduğunda bu soru uzun bir makale konusudur. Dilerseniz kısa bir giriş yapalım. Şeker pancarı melası, şeker pancarı fabrikalarının bir ürünüdür. Hayvan yemi için faydalı çeşitli besinler içerir. Örneğin, iyi bir enerji, protein ve lif kaynağıdır. Ayrıca kalsiyum, fosfor ve magnezyum gibi vitaminler ve mineraller içerir. Melasın şeker, protein ve lif düzeyleri gibi analiz değerleri vardır. Bu değerler farklı türde hayvanlar için uygunluğunu belirlemeye yardımcı olur. Genel olarak, melasın hayvan yemi içinde kullanımı, yemin besin değerini geliştirmeye yardımcıdır. Böylece hayvanların sağlığına ve verimliliğine katkıda bulunabilir.

Melas, sığır, at, koyun, keçi gibi çeşitli hayvanlar için sıkça kullanılan bir yem maddesidir. Bu, şeker pancarı işleme sürecinin bir ürünüdür ve bu hayvanlar için enerji ve karbonhidrat kaynağıdır. Ayrıca, melas, hayvanların sağlığı ve büyümesi için gereklidir. Çünkü potasyum, magnezyum ve kalsiyum gibi minerallere de iyi bir kaynaktır.

Öncelikle, şeker pancarı melasının ne olduğu ve nereden geldiğini anlamak önemlidir. Şeker pancarı melası, şeker pancarı işlemesinin bir artan ürünüdür. Pancarın şekeri ayrıldıktan sonra kalan, koyu, kahverengi sıvıdır.

Yüksek Enerji İçerir

Dikkate alınması gereken önemli bir analiz değeri, onun besin içeriğidir. Melas, yüksek enerji içeren bir yem maddesidir. Bu nedenle mısırın 1,5 katı kadar enerji sağlar. Ayrıca, birçok hayvan için önemli bir enerji kaynağı olan karbonhidratlardan da iyi bir kaynaktır.

Melas, ayrıca kalsiyum, magnezyum ve potasyum gibi minerallerin zengin bir kaynağıdır. Bu mineraller, hayvanların sağlıklı kemiklerini korumak ve diğer fizyolojik fonksiyonları desteklemek için hayati önem taşır.

Şeker pancarı melasını değerlendirirken dikkate alınması gereken diğer bir önemli değer, onun tatlandırıcılığıdır. Birçok hayvan, melası çok tatlı bulur. Bu nedenle yemlerin genel alımını ve sindirimini geliştirmede kullanışlı bir yem maddesidir. Bu, özellikle seçici yiyen veya azalan iştahı olan hayvanlar için yararlıdır.

Besin değeri yanında, şeker pancarı melası, hayvan yeminde kullanıldığında başka faydalar da sağlar. Örneğin, yem peletlerini bir arada tutmak için doğal bir bağlayıcı olarak kullanın. Bu sayede hayvanların yemini yemesi daha kolay hale gelebilir. Ayrıca, doğal bir şeker kaynağıdır.

Yüksek enerji içeriği vardır. Hayvanların büyüme ve gelişmesi için gerekli olan bir dizi vitamin ve mineral içerir. Özellikle, şeker pancarı melası, kemik ve dişlerin sağlığı için önemli olan kalsiyum vardır. Magnezyum ve diğer minerallerin de iyi bir kaynağıdır.

Şeker pancarı melasının önemli bir avantajı, yüksek enerji içeriğidir. Genellikle sükroz, glukoz ve fruktoz gibi basit şekerlerden oluşur. Hayvanlar tarafından kolayca sindirilir ve enerjiye dönüştürülür. Bu, genç büyüyen hayvanlar veya yoğun egzersiz yapılan hayvanlar da önemlidir. Yüksek enerji diyeti gerektiren hayvanlar için idealdir.

Melası, sığırlar, atlar, koyunlar, keçiler gibi çeşitli hayvanlar için bir yem takviyesi olarak kullanın.

Hayvanlara yem olarak sıvı verilebilir veya diğer yemlerle karıştırılarak dengeli bir diyet sağlanabilir. Ayrıca diğer yem maddelerini kaplamak için de kullanabilirsiniz. Böylece onların lezzetini ve yem alımını arttırabilirsiniz.

Besin değeri dışında, şeker pancarı melası, hayvan yemi için yararlı diğer özelliklere de sahiptir. Örneğin, yüksek viskozite ve tatlı bir tadı vardır. Bu sebeple diğer daha az lezzetli yem maddelerinin tadını maskeler. Ayrıca, yem karışımlarının kalınlığını artırarak işleme ve yenmesini daha kolay hale getirebilirsiniz.

Genel olarak, melas, hayvanların büyüme ve gelişmesini destekler. Değerli besinler ve enerji sağlayan önemli bir hayvan yemi bileşenidir. Melasın yüksek lif içeriği de hayvanlar için faydalıdır. Çünkü lif, hayvanların sindirim sistemini düzgün çalıştırmakta ve sağlıklı bir bağırsak fonksiyonunu desteklemektedir.

Ek olarak, şeker pancarı pekmezi(melas), hayvanların bağışıklık sistemini desteklemeye yardımcı olur. Zengin bir doğal antioksidan kaynağıdır. Hayvanların diyetlerini dengeli tutmak ve sağlıklı bir şekilde beslenmelerini sağlamak önemlidir. Bu nedenle, hayvanların rasyonlarında şeker pancarı melasının bulunması çok önemlidir. Ne kadar bulunması gerektiği konusunda bir veteriner hekimine danışmanız tavsiye edilir.